Kerktoonladders aflezen
Kerktoonladders zijn afgeleid van de MAJEURTOONLADDER.
De eerste toon start steeds op één van de majeur toontrappen en doorloopt dan gewoon het majeur patroon. De majeur ladder bezit 7 tonen dus er zijn 7 kerktoonladders te construeren.
Ionisch:de eerste toon start bij trap I CDEFGABC
Dorisch: de eerste toon start bij trap II DEFGABCD
Fryisch: de eerste toon start bij trap III EFGABCDE
Lydisch de eerste toon start bij trap IV FGABCDEF
Mixolydisch: de eerste toon start bij trap V GABCDEFG
Eolisch de eerste toon start bij trap VI ABCDEFGA
Lokrisch de eerste toon start bij trap VII BCDEFGAB
Door steeds de tonica op een andere trap te laten beginnen ontstaat een andere volgorde van tussenafstanden (modus) waardoor de verschillende kerktoonladders ontstaan. De bekendste modus is het majeur patroon ofwel Ionisch en het mineur patroon ( Eolisch) .
Voorbeelden met de halve tonencirkel
De Dorische toon ladder start op de tweede toon bij romeinse II van een majeurtoonladder. Lees vervolgens van links naar rechts in de halfronde openingen de Dorische toonladder af. Bij de laatste toon aangekomen begin je weer vooraan bij I en eindig je waar je gestart bent, namelijk bij romeinse cijfer II.
Op deze manier zijn alle kerktoonladders inclusief de bijbehorende akkoorden afleesbaar.
Dorische ladder van E
Draai de romeinse II naar E en lees af : E F# G A B C# D E
Frygische ladder van E
Draai de romeinse III naar E en lees af: E F G A B C D E
Lydische ladder van E
Draai de romeinse IV naar E en lees af : E F# G# A# B C# D# E
Mixolydische ladder van E
Draai romeinse cijfer V naar E en lees af : E F# G# A B C# D E
Etc.
Bv. E F# G# A— en lees verder af bij het begin A — B C# en D
note.
De oorspronkelijk kerktoonladders bezitten alleen de stamtonen dus geen kruisen en mollen. Een Dorische ladder bijvoorbeeld bestond dus alleen met tonica D.
Majeur en mineur kerktoonladders
Twee kerktoonladders worden veel toegepast. Dit zijn de bekende MAJEUR en MINEUR toonladder ofwel de Ionische kerktoonladder (trap I) en Eolische kerktoonladder (trap VI).
Overigens wordt de Dorische ladder ook mineur genoemd vanwege de typische mineur toonafstanden bij de eerste 3 tonen; prime, secunde en kleine terts. Het eerste akkoord op de tonica is dus mineur.
De Ionische en Mixolydische hebben weer een majeur karakter met de prime, secunde en grote terts. Op de eerste trap (tonica) zit dus een majeur akkoord.
Het bijzondere aan kerktoonladders is dat elke toonladder 6 parallelladders heeft. Dit zijn de kerktoonladders zelf.
Paralleltoonladders bezitten de zelfde tonen, maar de tonica start op een ander punt.
Soortgelijke opmerking geldt ook voor de basis akkoorden:
7 laddereigen akkoorden kan je in 7 parallel- kerktoonladders toepassen.
Echter kerktoonladders die steeds op de zelfde tonica beginnen kunnen echter nooit elkaars parallelladder zijn. Kerktoonladders bevatten alleen stamtonen dus geen kruisen en mollen.